– U nastavku našeg današnjega članka govorićemo o vremenu koje nas očekuje u narednom periodu. Već po ovoj zimi, dalo se osjetiti da nam slijedi jako topao period, a gledajući izjave meteorologa ovih dana, slijedi nam pakleno ljeto, sa jako puno sunčanih dana.
Iako zima 2023/2024 još nije službeno završena, već je srušila brojne rekorde i sada je prepoznata kao najtoplija zima od 1888. Uzimajući u obzir obrasce prethodnih prognoza i temperature bez presedana koje su uslijedile nakon toplijih zima, vrlo je vjerovatno da ćemo doživjeti izuzetno užareno ljeto.
Stopa zagrevanja u Srbiji premašuje svetski prosek.
Prema podacima Republičkog hidrometeorološkog zavoda (RHMZ), u sezonskoj prognozi za predstojeću zimu pojavio se intrigantan podatak. Vrijedi napomenuti da je najtoplija zima zabilježena 2007. godine, a zatim je uslijedilo užareno ljeto gdje je u Srbiji zabilježena temperatura od 44,9 stepeni Celzijusa bez presedana. Ovaj neosporan dokaz potvrđuje da nas čeka još jedno burno leto, izjavio je klimatolog Goran Pejanović, zamenik direktora RHMZ-a, u intervjuu za „Blic“.
Uočeno je da temperature u Srbiji i tokom letnje i zimske sezone rastu, a klimatske promene, posebno globalno zagrevanje, su jedan od faktora koji tome doprinose. Porast temperature u svetskim razmerama je premašio 1 stepen, dok je u Srbiji dostigao i do 2 stepena kada se uporede podaci iz 1951. godine. Naročito, Srbija doživljava brži i izraženiji trend zagrevanja u odnosu na svetski prosek.
Nakon 2018. godine nastupile su četiri od pet najtoplijih godina, što ukazuje na brzo ubrzanje klimatskih promjena i kontinuirani porast temperatura. Protekla zima u Srbiji je bila izuzetno topla, prešla je prosečnu temperaturu za 3,9 stepeni, au Beogradu čak 4,5 stepeni toplija nego inače. Kada se pogledaju rang-liste prije 2007. godine, postaje jasno da je najtoplija zima zabilježena upravo te godine. Pored toga, u leto 2007. godine zabeležene su ekstremne temperature, gde je Smederevska Palanka zabeležila najviši nivo od 44,9 stepeni. Potom su bila još četiri užarena ljeta 2018., 2019., 2022. i najtoplija 2023. godine. Evidentno je da i ljetna i zimska sezona bilježe značajno zatopljenje, što ukazuje na porast temperatura tokom cijele godine, navodi Goran Pejanović.
- Uz klimatske promjene, klimatolog ističe atmosfersko-okeanske pojave kao još jedan faktor iza eskalacije temperatura. Skrećući pažnju na izuzetno topao Pacifik i tropski okean koji je doživio prošle i ove zime, on se poziva na poznati fenomen pod nazivom “El Niño” koji igra ulogu u podizanju godišnjih temperatura.
Ljetne mjesece će karakterizirati obilje toplih, tropskih dana.
Kada je u pitanju predviđanje klime za predstojeće ljeto, oslanjamo se na numeričke modele koji daju prognoze za duže vremenske periode. Na osnovu nalaza modela, očekuje se da će temperatura vazduha biti viša od prosjeka, uz razliku od 2 stepena. Pod pretpostavkom da se prosječne sezonske temperature kreću od 21 do 25 stepeni, a u povišenim brdsko-planinskim područjima od 13 do 18 stepeni. Međutim, naša glavna briga je pojava tropskih dana, koje karakterišu maksimalne dnevne temperature koje prelaze 35 stepeni. Ove vruće temperature predstavljaju značajne izazove kako za ljude, tako i za životinje, ali i za različite sisteme, čineći život nevjerovatno teškim – objašnjava Pejanović.
- Prema rečima klimatologa, u periodu kada se mere minimalne temperature na Paliću i Somboru je zabeležena ukupno 21 tropska noć. Ovo premašuje prethodni rekord od 19 tropskih noći u 2015. Iako se to nekima možda ne čini značajnim, važno je napomenuti da tipično ima 92 ljetna dana od juna do avgusta. Od svih tih dana, Palić je doživeo neverovatnu 21 tropsku noć. Ova ekstremna vrućina čini nevjerovatnim izazovom za ljude da spavaju i odmaraju, posebno u kombinaciji s visokim dnevnim temperaturama, što dovodi do toplinskih valova koji uvelike utiču na pojedince.
Prema “Klima 101”, Srbija je sredinom 20. veka imala u proseku jedan toplotni talas godišnje. Međutim, bilo je i godina bez toplotnih talasa, a prosečno trajanje ovih događaja je bilo 6 dana. Nasuprot tome, Srbija je tokom protekle decenije imala u proseku skoro 4 toplotna talasa godišnje, sa prosečnim ukupnim trajanjem od približno 28 dana.
Toplotni talasi u Srbiji ne samo da su povećani po učestalosti i trajanju, već su se poslednjih godina i intenzivirali. Posebno jak toplotni talas desio se u julu 2007. godine, tokom kojeg je 24. jula u Smederevskoj Palanci dostignuta najviša temperatura ikada zabeležena u našoj zemlji – užarenih 44,9 stepeni. Srbija je za dlaku propustila da se pridruži grupi evropskih zemalja u kojima su izmerene temperature od 45 stepeni i više, a deli nas samo 0,1 stepen. Međutim, ove godine se Francuska pridružila toj grupi tokom toplotnog talasa u junu.
