Grčevi u mišićima su neprijatna i iznenadna pojava koja može zadesiti bilo koga, a često se javljaju nakon buđenja ili neposredno posle zaspivanja. Oni predstavljaju nevoljno stezanje mišića i mogu se javiti nakon različitih fizičkih aktivnosti, ali i zbog drugih razloga. Jedan od glavnih uzroka grčeva u mišićima je nedostatak tečnosti u organizmu. Dehidracija može dovesti do probadajućeg i intenzivnog bola, najčešće u nogama, ali i u drugim delovima tela. Ovi grčevi obično traju od nekoliko sekundi do nekoliko minuta, a mogu se pojaviti i tokom noći, što dodatno ometa san i uzrokuje nelagodnost.
Noćni grčevi u mišićima često se javljaju odmah nakon što utone u san ili ujutru po buđenju. Ovi grčevi mogu biti posledica slabe cirkulacije ili niske telesne temperature. Ako vas usred noći probudi bolan grč u nozi, niste jedini. Studija iz 2012. godine objavljena u časopisu “American Family Physician” pokazala je da čak 60 posto ljudi bar jednom u životu doživi ovo bolno iskustvo. Dalje istraživanje iz 2017. godine otkrilo je da su noćni grčevi u nogama učestaliji kod ljudi starijih od pedeset godina.
- Iako su noćni grčevi široko rasprostranjeni, njihovi uzroci nisu potpuno jasni. Dr. Scott Garrison, vanredni profesor porodične medicine na Univerzitetu Alberta, objavio je nekoliko studija o noćnim grčevima u nogama. On ističe da postoji mnogo različitih mišljenja, ali jednostavna istina je da niko zaista ne zna zašto se grčevi javljaju noću.
Neki naučnici smatraju da uzrok može biti u modernom načinu života. Naši preci su mnogo vremena provodili u čučnju i polučučnju, dok savremeni način života ne uključuje te pokrete važnih za istezanje mišića. Drugi stručnjaci veruju da dok ležimo na krevetu, noge često stoje u plantarnoj fleksiji, što skraćuje mišiće. Kada stopalo ostane u ovom položaju duže vreme, čak i mali pokret može izazvati grč.
Garrisonovo istraživanje takođe je pokazalo da su grčevi češći u letnjim mesecima nego zimi. On objašnjava da su grčevi mišića uzrokovani problemima živaca, a ne mišića. Nervni sistem se brže obnavlja leti zbog većih količina vitamina D, što može biti jedan od uzroka učestalijih grčeva u letnjim mesecima.
- Pored dehidracije, drugi mogući uzroci grčeva uključuju dugo stajanje, diuretike, manjak kalcijuma i magnezijuma, lekove za astmu, trudnoću, dijabetes, hipertenziju, artritis, bolesti respiratornog sistema i depresiju.
Postoji nekoliko načina da se spreče i leče grčevi u mišićima. Istezanje pre spavanja može smanjiti verovatnoću pojave grčeva. Takođe, uvrštavanje magnezijuma u ishranu, pijenje dovoljno vode tokom dana i uzimanje B vitamina mogu pomoći. Kada se grč dogodi, istezanje mišića, hodanje ili treskanje nogom mogu pomoći da se bol smanji.
Ako sumnjate da grčeve u mišićima uzrokuju lekovi koje uzimate, konsultujte se sa svojim doktorom kako bi vam prilagodio terapiju. Takođe, stavljanje zagrejanog jastučića na mišić, pijenje puno tečnosti i stavljanje leda na mišić mogu pomoći u ublažavanju simptoma grčeva.
BONUS TEKST
Jeste li znali da je meduza Turritopsis dohrnii, poznata i kao “besmrtna meduza”, jedini poznati organizam na Zemlji koji može da se regeneriše unedogled? Ova neobična morska stvorenja, koja su prvobitno otkrivena u Sredozemnom moru, imaju sposobnost da se vrate u svoju polip fazu nakon što su već dostigla zrelost.
Kada se suoči sa stresom, povredom ili gladovanjem, Turritopsis dohrnii prolazi kroz proces koji se zove transdiferencijacija. Tokom ovog procesa, njene ćelije se vraćaju u stanje matičnih ćelija, a zatim se ponovo razvijaju u različite tipove ćelija. Na ovaj način, meduza može da se pretvori nazad u mladu polip formu, efektivno poništavajući proces starenja i izbegavajući smrt.
Ova jedinstvena sposobnost regeneracije je predmet mnogih naučnih istraživanja, jer bi razumevanje mehanizama iza transdiferencijacije moglo da ima značajne implikacije za medicinu, posebno u oblasti regenerativne medicine i istraživanja starenja. Iako se “besmrtna meduza” još uvek suočava sa pretnjama iz okoline poput predatora i bolesti, njena sposobnost da se neograničeno regeneriše predstavlja jedno od najfascinantnijih otkrića u prirodnom svetu.
